Geweldsincidenten in de publieke sector hebben vaak een behoorlijke impact op medewerkers. Ter ondersteuning van slachtoffers worden daarom steeds vaker casemanagers ingezet. ‘Om te beginnen in het openbaar vervoer, maar ook in de zorg kunnen casemanagers een groot verschil maken’, zegt Anton Jansen, beleidsadviseur bij de politie Oost-Nederland.
Naast beleidsadviseur is Jansen betrokken bij Veilig Publieke Taak (VPT) en is hij intermediair sociale veiligheid voor de politie en het openbaar vervoer. Geweldsincidenten in het openbaar vervoer komen, op incidenten bij de politie na, het vaakst voor. ‘Bij de eenheid Oost-Nederland zijn dat jaarlijks ongeveer 400 geregistreerde gevallen. We weten natuurlijk niet of dit alle gevallen omvat, of dat het slechts het topje van de ijsberg is. Wel weten we dat de impact op medewerkers enorm is. Daarom hebben we besloten om casemanagers in te zetten.’
Ondersteuning door casemanagers
Binnen de eenheid Oost-Nederland is één casemanager werkzaam voor de vervoersbedrijven. De casemanager heeft een juridische achtergrond en is er om het slachtoffer te ondersteunen. ‘De casemanager zorgt dat op een juiste manier aangifte wordt gedaan, hij begeleidt het slachtoffer naar en tijdens de terechtzitting, houdt zicht op de procedures en ondersteunt bij de afwikkeling en administratie. Kortom, de casemanager ontzorgt het slachtoffer. Niet alleen op juridisch maar ook op emotioneel gebied. Een casemanager biedt namelijk een vorm van erkenning van het slachtofferschap. Dat heeft een positief effect op het herstel en de prestaties binnen de organisatie’, zegt Jansen.
Een casemanager is daarom ook van belang voor de organisatie zelf. ‘Voor de werkgever lijkt een casemanager misschien luxe, maar dat is het niet. Wanneer een medewerker door een incident uitvalt of PTSS ontwikkelt, kost je dat als werkgever veel meer geld. Je bent nu eenmaal verplicht om de medewerker in dienst te houden.’
Casemanagers in de zorg
In de zorg worden casemanagers nog niet vaak ingezet bij geweldsincidenten. ‘Een securitymanager van een ziekenhuis weet wel hoe de procedures omtrent agressie en geweld eruitzien, maar bouwt niet zo snel de expertise op die een casemanager wel heeft.’ En die expertise is volgens Jansen belangrijk. ‘Een casemanager weet welke schadevergoeding kan worden gevraagd en welke advocaten nodig zijn voor het verlenen van de juiste bijstand. Ook kan hij tijdens de zitting refereren aan jurisprudentie en haarfijn uitleggen wat voor impact het incident heeft op het slachtoffer.’
‘Een casemanager in de zorg is daarom altijd een goed idee’, zegt Jansen. Maar waar een casemanager vooral verschil kan maken, is volgens hem in de psychische hulpverlening. ‘De excessen daar zijn groot. Het is belangrijk dat er voldoende deskundigheid is binnen die tak. Zo krijgen collega’s het gevoel dat ze worden gehoord en dat ze worden bijgestaan wanneer hen iets overkomt.’
Aanstellen van een casemanager
Wil je als zorginstelling een casemanager aanstellen, dan moet je rekening houden met een aantal randvoorwaarden. ‘Denk niet alleen aan de praktische zaken zoals tijd en kosten, maar ook hoe je het proces intern vormgeeft. Zorg dat er een meldpunt is waar medewerkers terecht kunnen en communiceer over het werk van de casemanagers.’
Tenslotte is een integrale aanpak van belang. ‘Ga met andere ziekenhuizen of zorginstellingen in overleg en probeer van elkaar te leren. Betrek partners zoals de politie en het Openbaar Ministerie en bespreek de mogelijkheden. Ga de dialoog aan en verken de beste oplossingen voor specifieke situaties. Een casemanager zorgt uiteindelijk voor de uitvoering, maar het begint bij een goede samenwerking tussen alle betrokken partijen.’
Meer informatie
Heb je een vraag of suggestie over casemanagers in de zorg? Neem contact op met VeiligeZorg via staz@caop.nl. Wil je meer informatie over het voorkomen van agressie? Bekijk dan onder andere onze handreikingen hierover.
