Antoine Migchielsen is adviseur leren en ontwikkelen bij het Canisius Wilhelmina Ziekenhuis (CWZ). Samen met elf collega’s volgde hij vorig jaar de training intervisiebegeleiding van de StAZ. Het was zo’n succes, dat er inmiddels tien intervisiegroepen bij CWZ zijn en de training ook dit najaar weer wordt gegeven voor medewerkers. ‘Door open vragen te stellen help je de ander vooruit’.

Al vijfendertig jaar werkt Antoine in het ziekenhuis. Ooit begonnen als verpleegkundige, vervolgens twintig jaar in het management en sinds kort als adviseur bij de CWZ academie. ‘Ik heb altijd een passie gehad voor het leren en ontwikkelen van mensen. Ik zie coaching als ervoor zorgen dat de ander inzichten krijgt en in beweging komt, waardoor hij of zij zichzelf weet aan te passen aan de situatie waar diegene in zit.’ Het helpt dat hij eerder ook als verpleegkundige en manager werkte, merkt hij. ‘Ik weet hoe het politieke speelveld eruitziet, maar ook hoe het er op de vloer aan toe gaat.’ Intervisie is een belangrijk onderdeel binnen hun organisatie, ook voor het behoud van personeel. ‘Personeelsproblemen in de zorg gaan we de komende jaren toch krijgen. We moeten zien te zorgen dat we ze blijven boeien en behouden voor onze organisatie.’

Hoe zetten jullie intervisie in?

‘Intervisie hoort bij persoonlijke ontwikkeling en persoonlijk leiderschap. Hier bespreken mensen met dezelfde functie casuïstiek op een gestructureerde manier. Op iedere functie binnen de organisatie loop je een keer tegen kwesties aan. Dan is het goed om daar op een gestructureerde manier verdieping in te krijgen door adviezen van collega’s die het misschien ook hebben meegemaakt.’

Hoe heeft de training intervisiebegeleiding van de StAZ daarbij geholpen?

‘Het heeft ons enorm geholpen. Ik was de enige binnen onze organisatie die ervaring had met intervisiebegeleiding, en ik merkte dat er meer behoefte aan was. De modellen die je gebruikt, kan ik wel aan iedereen doorgeven, maar het gaat verder dan alleen maar een tabelletje volgen van stap A tot en met F. Het gaat ook over hoe jij jezelf inzet, hoe je de ander helpt. En dat leer je vooral door veel oefenen en praktisch aan de slag te gaan, zoals in deze training.’ 

‘Een collega wees me op de training van de StAZ. Doordat we met een groep van twaalf waren kon de training bij ons op locatie gegeven worden. Het contact ging vervolgens soepel en snel; de StAZ regelde het verder met de trainers van Blankenstijn en partners. Doordat we de training op locatie konden doen scheelde dit ons in de kosten: wij zorgden voor een ruimte en catering, en onze mensen hoefden niet te reizen. Dat ging erg makkelijk.’

Hoe reageerden de medewerkers op de training?

‘Mensen waren super enthousiast. Van de twaalf deelnemers begeleiden er nu zeven een intervisiegroep. Daar zitten weer nieuwe mensen tussen die in de toekomst ook een groep willen begeleiden.’

Hoe gebruiken jullie intervisiegroepen binnen CWZ?

‘We hebben intervisiegroepen in alle lagen. Ik begeleid zelf een intervisiegroep van managers, maar er zijn ook groepen afdelingshoofden, operationeel ondersteuners en personeel van de zorgafdelingen, zoals een groep kinderdiabetesverpleegkundigen. Zo kan je met elkaar casuïstiek bespreken.’

‘Deelnemers hebben allemaal dezelfde functie, dat is bewust. Het moet veilig voelen om een casus in te brengen zonder dat je manager erbij zit. De groep probeert vervolgens inzichten te geven. Soms kan de oplossing heel praktisch zijn; we hadden bijvoorbeeld een groep verpleegkundigen die erachter kwam dat de oplossing zat in het veranderen van een bepaald protocol. Doordat ze het met elkaar hadden ontrafeld, was het probleem erna gauw opgelost. Soms is de casus persoonlijker, zo hadden we bijvoorbeeld iemand die een probleem had met zijn leidinggevende. Doordat het in de intervisiegroep werd behandeld, konden we erna verder in gesprek en is een conflictsituatie voorkomen.’

Wat is de belangrijkste meerwaarde van intervisie?

‘Het levert altijd inzichten op, niet alleen voor diegene die de casus inbrengt. De meest belangrijke vaardigheden die mensen leren zijn luisteren en vragen stellen. Daar besteden we ook veel aandacht aan. Mensen hebben snel oordelen en aannames. In de intervisies besteden we aandacht aan het zo objectief en open mogelijk vragen stellen. Dat levert heel veel op. Want als je goed aangesloten blijft bij de ander door open vragen te stellen, help je de ander vooruit. Dat vind ik nog steeds het meest opvallende en mooie wat intervisie oplevert. Ik vind het ook leuk, want ik leer ook iedere keer weer meer.’

Het is geen herhaling van materie voor jou?

‘Nee zeker niet. Je gaat heel snel zelf weer in de automatische piloot. Af en toe reflecteren is goed. En ik heb ook mijn eigen valkuilen. Omdat ik ook aan de coaching kant zit, moet ik oppassen dat ik tijdens een intervisie niet ga coachen. Daar is intervisie niet voor bedoeld. Als begeleider moet ik zorgen dat de groep intervisievaardig wordt. Dat ze leren luisteren en vragen stellen.’

‘Mensen in de zorg zijn erg oplossingsgericht, dat hoort bij hun vak. Als je ziet dat iemand onderuit gaat dan moet je meteen in actie komen. Maar bij dit soort vraagstukken is het soms handig om even na te denken voordat je een primaire reactie geeft. Je ziet dat mensen daarmee worstelen en dat zie je ook terug in de intervisiegroepen. Dat is erg mooi om te zien.’

Was het makkelijk om genoeg mensen bij elkaar te krijgen voor de training?

‘Er was wel wat interesse, maar het moet ook duidelijk ingebed zijn in het beleid. We hebben een menukaart voor medewerkers met ontwikkel- en opleidingsmogelijkheden. De training intervisie is daar een van. En doordat ik bij de academie betrokken ben, ken ik veel mensen binnen de organisatie. Hierdoor kon ik ook makkelijker mensen wijzen op deze training. Dat werkt wel goed. Alleen een berichtje op intranet doet niet zoveel.’

Ook aankomend najaar gaan jullie de training weer volgen.
‘Dat klopt, we hebben nu al zes deelnemers en ik hoop op minimaal acht. Zo kunnen we het aantal intervisiebegeleiders en groepen verder uitbreiden. We hebben nu zelfs een intervisiegroep van begeleiders. Zo kunnen we de kennis en kunde ook goed binnen de organisatie houden.’

Wat zou je andere organisaties willen meegeven over intervisiebegeleiding? Wat kan het ze opleveren?

‘Je moet met een enthousiaste groep beginnen. Het gaat heel erg om het ontwikkelen en binden van je medewerkers. Intervisie kost tijd, denkt men al gauw. Maar in de praktijk valt het ook reuze mee. Een paar sessies per jaar van twee uur. En soms kunnen professionals het ook gebruiken voor hun herregistratie. En daarnaast, probeer het in te bedden in het beleid. Anders dooft zo’n initiatief ook snel weer uit. Zo’n scholing, zoals die van de StAZ, kan je daar zeker bij helpen.’

Aanmelden voor intervisiebegeleiding

Wil je meer weten over intervisiebegeleiding van de StAZ of wil je je graag aanmelden? Kijk voor meer informatie op deze pagina.